Verschillende soorten slaapmiddelen

Er worden ook enkele andere middelen gebruikt ter bevordering van de slaap en/of vermindering van angst. Verschillende soorten slaapmiddelen.

Bètablokkers

Bij plankenkoorts, examenvrees en dergelijke kunnen bètablokkers, vooral propranolol, erg nuttig zijn. Officieel heten dit specifieke sociale angststoornissen of specifieke sociale fobieën, en men vat ze ook wel samen onder de term faalangst. Veel musici bijvoorbeeld slikken de bètablokker propranolol voor een optreden en dat werkt prima. Het is een middel dat geregistreerd is voor de behandeling van hoge bloeddruk. Voor gebruik bij sociale angststoornissen moet eerst de juiste dosis worden gevonden; die ligt meestal tussen de 10 en 80 mg per keer.

Als je bijvoorbeeld plankenkoorts hebt, neem je de eerste keer 20 mg propranolol ongeveer een uur voor een niet al te belangrijk optreden. Als dit voldoende helpt, kun je in het vervolg ook voor belangrijkere optredens 20 mg propranolol nemen. Werkt het niet goed, neem dan een volgende keer 40 mg en kijk of dat werkt. Sommige mensen worden heel suf bij 40 of 80 mg of zelfs al bij 20 mg. In dat geval moet je een lagere dosis proberen. Neem propranolol alleen in voor het optreden (of examen), dus niet elke dag of driemaal daags.

De angst, hartkloppingen en trillende vingers verdwijnen en meestal ook de transpiratie voor en tijdens het optreden. Het is niet verstandig na het innemen van propranolol grote lichamelijke inspanningen te verrichten, want daarbij zijn een versnelde hartslag en ook andere effecten die door propranolol worden onderdrukt, juist nodig. Propranolol wordt ook veel gebruikt bij rijexamens, maar dat is niet ongevaarlijk, want als de dosis te hoog is, kan men suf worden.

Buspiron

Buspiron wordt gebruikt als angstwerend middel. Het werkt anders dan benzodiazepinen; het geeft namelijk geen sufheid of lichamelijke afhankelijkheid (verslaving), het beïnvloedt de rijvaardigheid niet en het geeft geen problemen in combinatie met alcohol. Het nadeel is dat het één tot twee weken duurt voor het begint te werken. Het is daarom vooral geschikt voor de behandeling van mensen met een gegeneraliseerde angststoornis. Ondanks de aanvankelijke blijdschap over buspiron, is het vreemd genoeg toch niet erg populair geworden. Dat komt onder andere doordat de meeste patiënten eerst benzodiazepinen hebben gebruikt.

Benzodiazepinen geven een prettig gevoel van onverschilligheid en men ziet door benzodiazepinen alles rooskleuriger in. Dat doet buspiron niet, dus als men vroeger een benzodiazepine gebruikt heeft, valt het effect van buspiron tegen: men voelt er de eerste twee weken meestal weinig van, hoogstens bijwerkingen. Dus men is eigenlijk niet tevreden over buspiron juist omdat de eigenschap die verslaving veroorzaakt, ontbreekt.

Pregabaline

De pregabaline staat geregistreerd als angstwerend middel. Het was al geregistreerd als middel tegen epilepsie – middel tegen toevallen – en tegen neuropathische pijn – pijn door beschadigingen van zenuwen. Pregabaline werkt heel anders dan andere angstwerende middelen (benzodiazepinen). Het heeft ook heel andere bijwerkingen. Het is nog niet duidelijk wat de waarde van het middel is in vergelijking met benzodiazepinen.

Barbituraten

De barbituraten zijn de voorgangers van de benzodiazepinen als slaap- en kalmeringsmiddelen. Ze worden hiervoor zo goed als niet meer gebruikt, omdat ze veel sterkere afhankelijkheid veroorzaken dan benzodiazepinen, de lever kunnen beschadigen en bij overdosering dodelijk kunnen zijn. Bij de behandeling van epilepsie worden ze nog wel gebruikt. Cyclobarbital en Vesperax zijn in Nederland nog wel geregistreerd als slaapmiddel. Het laatste middel is een combinatiepreparaat van twee barbituraten en hydroxyzine, wat nog meer nadelen heeft dan de middelen apart.